NASA je u rover Perseverance ugradila MOXIE (Mars Oxygen In-Situ Resource Utilization (ISRU) Experiment) koji putem elektrolize rastavlja molekule ugljenikovog dioksida na kiseonik i ugljenik monoksid.Već smo duže vreme fascinirani Marsom. Ne samo zbog toga što ćemo tamo možda otkriti tragove drevnog života ili što smo na njega poslali niz rovera i svemirskih letelica iz prve ruke “doživeli” neku drugu planetu već i zato što je ona mogući kandidat za stvaranje naše prve višeplanetarne civilizacije.
Naime, već se dugo razmatra na koji bi način ovaj prašnjav i suv Mars mogao postati nastanjiv ili pogodan za stalne baze s ljudskom posadom. Jedan od prvih koraka u tom smeru je izgradnja naselja na Marsu. Međutim, dugoročno bi bilo idealno prilagoditi Mars, odnosno pretvoriti ga u novu Zemlju na kojoj bi bilo reka, zelenih površina i atmosfere koja bi se mogla udisati.
Sadašnja atmosfera na Marsu uopšte nije pogodna za Zemljane. Iznimno je retka, a sastoji se uglavnom od ugljenikovog dioksida. Kada bismo tamo pokušali disati, ubrzo bi se pozdravili sa životom. Naučnici su sada postigli jednu važnu stvar – počeli su uspešno proizvoditi kisik na Marsu, i to s uređajem koji je nešto malo manji od kofera.
NASA je u rover Perseverance ugradila MOXIE (Mars Oxygen In-Situ Resource Utilization (ISRU) Experiment) koji putem elektrolize rastavlja molekule ugljenikovog dioksida na kiseonik i ugljenikov monoksid. Tokom 2021. godine MOXIE je uspešno proizveo kiseonik sedam puta i izgleda da će i dalje biti dobar u obavljanju ovog posla.
“Ovo je prva demonstracija stvarnog korišćenja resursa na površini druge planete pri kojoj se putem hemijske transformacije stvara nešto što može biti korisno za ljudsku misiju. U tom smislu ovo je istorijski korak”, rekao je Jeffrey Hoffman s MIT-a, bivši NASA-in astronaut i zamenik glavnog istraživača projekta MOXIE.
ŠtA to zapravo znači? Može li taj uređaj proizvesti dovoljno kiseonika za održavanje stalnog ljudskog postojanja na Marsu i je li možda ovo početna faza nekog budućeg projekta teraformacije Marsa?
“Čak i kad bi MOXIE mogla mahnuti čarobnim štapićem, i dalje bismo imali gustoću zraka koja je manja od 1%”
Astrofizičar Bojan Pečnik, jedan od voditelja projekta Hipersfera koji je doktorirao na Institutu za ekstraterestrijalnu fiziku Max Planck u Njemačkoj, dao je odgovor na neka od ovih pitanja.
“MOXIE je prvi put uspešno pokazao da je moguće i izvodiljvo korišćenje lokalnih resursa za proizvodnju stvari koje su nam potrebne za duži boravak na tom nebeskom telu. Stručni termin za to je ISRU, odnosno ‘In-situ resource utilization‘.