Američki predsednik Joe Biden u ponedeljak je objavio debitantsku fotografiju s NASA-inog svemirskog teleskopa James Webb – sliku jata galaksija koja otkriva najdetaljniji uvid u rani svemir ikada viđen.
Bela kuća je dala mali uvid u Webbove prve slike u visokoj rezoluciji u punoj boji uoči većeg otkrivanja fotografija i spektrografskih podataka koje NASA planira danas predstaviti u Goddard svemirskom centru u predgrađu Marylanda.
Webb opservatorija vredna 9 milijardi dolara, najveći i najmoćniji teleskop svemirske nauke ikad lansiran, dizajniran je da zaviri kroz kosmos do zore poznatog svemira, otvarajući revolucionarnu eru astronomskih otkrića.
Jato galaksija 800 miliona godina mlađe od Velikog praska
Slika koju su prikazali Biden i šef NASA-e Bill Nelson prikazuje jato galaksija staro 4,6 milijardi godina pod nazivom SMACS 0723, čija kombinovana masa deluje kao „gravitacijsko sočivo“, izobličujući prostor kako bi se uvelike povećala svetlost koja dolazi iz udaljenijih galaksija iza njega.
Najmanje jedna od slabijih, starijih svetla koje se pojavljuju u „pozadini“ fotografije – kombinacija slika različitih talasnih dužina svetlosti – datira više od 13 milijardi godina, rekao je Nelson. To ga čini samo 800 miliona godina mlađim od Velikog praska, teorijske tačke zapaljenja koja je pokrenula širenje poznatog univerzuma pre nekih 13,8 milijardi godina.
„To je novi prozor u istoriju našeg svemira“, rekao je Biden pre nego što je slika predstavljena. „A danas ćemo baciti pogled na prvu svetlost koja će sijati kroz taj prozor: svetlost iz drugih svetova, zvezde koje kruže daleko izvan našeg. To je za mene zapanjujuće.“
U petak je svemirska agencija objavila listu od pet nebeskih subjekata odabranih za njen debi Webba. To uključuje SMACS 0723, komadić udaljenog kosmosa nalik draguljima koji prema NASA-i nudi „najdetaljniji pogled na rani svemir do sada“. Takođe predstavlja najdublju i najoštriju infracrvenu sliku dalekog kosmosa ikada snimljenu.
Webb teleskop je konstruisao po ugovoru avio-svemirski gigant Northrop Grumman Corp. Lansiran je u svemir za NASA-u i njene evropske i kanadske kolege na Božić 2021. iz Francuske Gvajane, na severoistočnoj obali Južne Amerike.
Dugo očekivano objavljivanje
Dugo očekivano objavljivanje njegovih prvih slika prati šest meseci daljinskog razvijanja Webbovih različitih komponenti, poravnavanja njegovih ogledala i kalibracije instrumenata.
Sa Webom koji je sada fino podešen i potpuno fokusiran, naučnici će se upustiti u kompetitivno odabranu listu misija koje istražuju evoluciju galaksija, životne cikluse zvijezda, atmosfere udaljenih egzoplaneta i mesece našeg vanjskog Sunčevog sistema.
Napravljen da posmatra svoje subjekte uglavnom u infracrvenom spektru, Webb je oko 100 puta osetljiviji od svog 30 godina starog prethodnika, svemirskog teleskopa Hubble, koji radi uglavnom na optičkim i ultraljubičastim talasnim dužinama.
Mnogo veća površina koja sakuplja svetlost Webbovog primarnog ogledala – niz od 18 heksagonalnih segmenata od pozlaćenog metala berilijuma – omogućava mu da posmatra objekte na većim udaljenostima, dakle dalje u vremenu, nego Hubble ili bilo koji drugi teleskop.
Svih pet Webbovih uvodnih meta je ranije bilo poznato naučnicima. Među njima su dva ogromna oblaka gasa i prašine koja su eksplodirala u svemir zvezdanim eksplozijama kako bi formirali inkubatore za nove zvezde – maglinu Carina i maglinu Južni prsten, svaka hiljadama svetlosnih godina udaljena od Zemlje.
Spektografska analiza
Kolekcija takođe uključuje jata galaksija poznata kao Stephanov kvintet, koja je prvi put otkrivena 1877. godine i obuhvata nekoliko galaksija koje je NASA opisala kao „zaključane u kosmičkom plesu ponovljenih bliskih susreta“.
NASA će takođe predstaviti Webbovu prvu spektrografsku analizu egzoplanete – otprilike jedne polovine mase Jupitera koja je udaljena više od 1.100 svetlosnih godina – otkrivajući molekularne potpise filtrirane svetlosti koja prolazi kroz njegovu atmosferu.